Własność przemysłowa składa się (obok prawa autorskiego) na własność intelektualną. Jest to część dóbr intelektualnych, która nadaje się do wykorzystywania w działalności gospodarczej.

Przedmiotem własności przemysłowej jest twórcze rozstrzygnięcie problemu, bądź rozwiązanie techniczne lub organizacyjne dające się wykorzystać w przemyśle.

Podstawowym aktem normatywnym regulującym ochronę własności przemysłowej jest Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1883 roku, zgodnie, z którą „Przedmiotem ochrony własności przemysłowej są patenty na wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, znaki usługowe, nazwa handlowa i oznaczenia pochodzenia lub nazwy pochodzenia, jak również zwalczanie nieuczciwej konkurencji”. Polskim aktem prawnym najszerzej regulującym tę problematykę jest Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (dalej jako Ustawa PWP), która normuje stosunki w zakresie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych.

CZYM JEST ZATEM WYNALAZEK?

Wynalazek jest to rozwiązanie o charakterze technicznym, na które można uzyskać ochronę prawną w formie patentu.

Zgodnie z ustawą Prawo własności przemysłowej, istnieją trzy wymogi, które łącznie musi spełniać wynalazek, aby mógł na niego zostać udzielony patent:

1. Wynalazek jest nowy.
2. Wynalazek posiada poziom wynalazczy.
3. Wynalazek nadaje się do przemysłowego stosowania. 

Podążając za Ustawą PWP – wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki. Przez stan techniki, zgodnie z ustawą, rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Oznacza to, iż do stwierdzenia, czy dane rozwiązanie jest nowe wystarczy sam fakt udostępnienia go, natomiast nie ma znaczenia, czy ktokolwiek dowiedział się o istnieniu danego wynalazku, czy o jego zastosowaniu.  Za ujawnienie wynalazku uznaje się takie przedstawienie jego istoty, że znawca dziedziny, której wynalazek dotyczy, może mieć możliwość jego urzeczywistnienia.

Ustawodawca podjął się również ochrony zgłoszonych, lecz jeszcze niechronionych patentem wynalazków. Zgodnie z ustawą PWP „za stanowiące część stanu techniki uważa się również informacje zawarte w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów użytkowych, korzystających z wcześniejszego pierwszeństwa, nieudostępnione do wiadomości powszechnej, pod warunkiem ich ogłoszenia w sposób określony w ustawie.”.

Kolejnym wymogiem jest posiadanie przez zgłaszane rozwiązanie techniczne poziomu wynalazczego. Ponownie odwołując się do ustawy PWP – wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli nie wynika on dla znawcy dziedziny, w sposób oczywisty, ze stanu techniki. Określenie go stanowi odrębne kryterium, niż określenie nowości wynalazku, mimo że oba kryteria odwołują się do opisanego wcześniej stanu techniki. Badanie poziomu wynalazczego zgłoszonego rozwiązania technicznego następuje dopiero po etapie ustalenia jego nowości. Stwierdzenia poziomu wynalazczego dokonuje ekspert organu udzielającego patentu, ustalając, czy przed datą pierwszeństwa, biorąc pod uwagę ówczesny stan techniki, przeciętny znawca dziedziny, do której należy rozwiązanie, doszedłby do niego sam. Słowo „oczywisty” w tym kontekście oznacza, że dla eksperta przedstawione rozwiązanie nie wykracza poza zwykły postęp techniczny, lecz jedynie wynika logicznie z aktualnego stanu techniki. Na tym etapie, zgodnie z orzecznictwem „należy rozważyć czy specjalista znający najbliższy stan techniki, przy rozpatrywaniu problemu technicznego, miałby możliwość bez dokonań twórczych w sposób zawodowy i rutynowy dojść do zastrzeganego rozwiązania”.

Ostatnim wymogiem jest udowodnienie, że wynalazek nadaje się do przemysłowego stosowania. Podążając za ustawą PWP: „wynalazek uważany jest za nadający się do przemysłowego stosowania, jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystywany sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa”. Oznacza to, że patentowany wynalazek może być realizowany w przyszłości z identycznym skutkiem, jak w momencie zgłaszania. Rozwiązanie takie musi nadawać się do użytku oraz być kompletne i zupełne – musi zawierać wszystkie środki techniczne możliwe do jego zastosowania oraz pozwalać na osiągnięcie rezultatu bez dokonywania dodatkowych rozwiązań lub stosowania innych wynalazków. Ponadto, odnosząc się do kryterium stosowalności rozwiązania ustawodawca enumeratywnie wskazał, że za wynalazki nie uznaje się w szczególności:

1) odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych,

2) wytworów o charakterze jedynie estetycznym,

3) planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier,

4) wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki,

4.1) wytworów lub sposobów, których:

a) możliwość wykorzystania nie może zostać wykazana, lub

b) wykorzystanie nie przyniesie rezultatu spodziewanego przez zgłaszającego

– w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki,

5) programów do maszyn cyfrowych,

6) przedstawienia informacji.

Po spełnieniu przedstawionych wymogów na zgłoszony wynalazek można uzyskać patent, czyli prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak uzyskać ochronę prawną na swój wynalazek, dowiecie się z kolejnych wpisów.

 

Tymczasem zapraszam do dyskusji.

Czy zastanawialiście się kiedykolwiek, czy wytwór Waszej pracy może być chroniony patentem? Czy jest wynalazkiem? Jak możecie go chronić albo jak na nim zarabiać?

Z pewnością wielu autorów nowatorskich rozwiązań nie zdaje sobie sprawy z potencjału swoich dokonań, dlatego warto przemyśleć kwestię ochrony prawnej efektów własnej pracy.